Grzyby, to mikroorganizmy, które występują powszechnie w środowisku człowieka. Problem zaczyna się jednak wtedy, gdy stają się groźnym patogenem, trudnym do wyeliminowania. Grzybice, zwłaszcza układowe – czyli takie , które dotyczą jednego lub więcej narządów, stanowią wyzwanie dla współczesnej medycyny. Po pierwsze: trudno je rozpoznać, po drugie – jeszcze trudniej wyleczyć.
W ciągu ostatnich lat zauważa się stały wzrost układowych zakażeń grzybiczych oraz pojawianie się szczepów lekoopornych lub nowych, wcześniej rzadko spotykanych. Ludzie dotknięci tą chorobą, często unikają rozmowy o tym, przez wstyd, lęk przed opinią, oceną innych. Jest to choroba jak każda inna! Trzeba o niej mówić i szukać pomocy! Bardzo często osoby chorujące, nie są w stanie dojść do tego co im jest. Objawy nierzadko są ukryte i trudne do zdiagnozowania. Grzybice to choroby, które wymagają długotrwałego leczenia, całkowitej zmiany nawyków żywieniowych przez pacjenta oraz dużo cierpliwości i determinacji! Osobiście obserwuje, że ludziom brakuje wiedzy odnośnie tej choroby. Po postawieniu diagnozy, otrzymaniu leków, człowiek bardzo często zostaje sam. Nie ma wskazówek (albo są one znikome) odnośnie dietoterapii jaką musi stosować, nie ma zakomunikowane jak ten aspekt leczenia jest ważny. Bez stosowania odpowiedniej diety nie uda się wyleczyć grzybicy! Możemy jedynie na jakiś czas „zaleczyć” problem.
Przyczyny grzybicy
Za rozwijanie się różnego rodzaju grzybic odpowiadają:
- drożdżaki
- dermatofity
- grzyby pleśniowe
Wśród 250 tysięcy gatunków grzybów, ponad 200 wywołuje zakażenia u ludzi. Zdecydowana większość tych zakażeń, powodowana jest przez grzyby, które są chorobotwórcze jedynie u osób z obniżoną odpornością. U osób zdrowych, grzyby te są unieszkodliwiane przez komórki układu odpornościowego: makrofagi i limfocyty. Najczęściej wywołującymi chorobę grzybami są grzyby z rodzaju Candida (nawet do 80 % zakażeń) i Aspergillus.
Grzyby pleśniowe, do których należy Aspergillus, dostają się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Układowe zakażenia grzybicze mogą dotyczyć jednego lub więcej narządów, przybierając postać zakażenia uogólnionego.
Candida wywołują zakażenia o bardzo szerokim spektrum, od niegroźnych powierzchniowych zakażeń skóry i śluzówek do wielonarządowych, stanowiących zagrożenie dla życia chorego. U zdrowych osób prawidłowy stan błony śluzowej i mechanizmy immunologiczne skutecznie chronią przed kolonizacją grzybów. Uszkodzenie ciągłości i funkcji błon śluzowych, zaburzenia odpowiedzi immunologicznej oraz zniszczenie fizjologicznej flory bakteryjnej sprzyjają kolonizacji błon śluzowych przez Candida, a następnie szerzeniu się zakażenia do krwi, narządów i tkanek głębiej położonych.
W przypadku grzybów Candida prawdopodobieństwo rozwoju grzybicy rośnie w wyniku m.in.:
- Zaburzeń odporności, częstych infekcji
- Przyjmowania niektórych leków, np. antybiotyków
- Poddawania się zabiegom i działaniom leczniczym (m.in. napromieniowanie, cewnikowanie, intubacja, przeszczepy, implanty, biopsje)
- Nadmiernego zawilgocenia skóry, (np. pobyt na basenie, w saunie), kontaktu z akcesoriami łazienkowymi osób zakażonych,
- Uszkodzeń nabłonka (rany, oparzenia)
- Chorób związanych z czynnikami krwi np. przy leukopenii (choroba polegająca na zbyt małej produkcji komórek odpornościowych przez organizm)
- Chorób i zaburzeń o charakterze ogólnoustrojowym ( cukrzyca, niedoczynność tarczycy, niedobory witamin i minerałów, zaburzenia wchłaniania).
- Niewłaściwego żywienia (dużo cukru, spożywanie produktów przetworzonych)
- Braku suplementacji i probiotykoterapii
- Niehigienicznego trybu życia (alkohol, papierosy, stres!, brak odpoczynku i snu)
Jak rozpoznać grzybice?
O występowaniu grzybicy może świadczyć:
- długotrwałe zmęczenie, osłabienie
- brak sił
- zaburzenia koncentracji
- biegunka lub zaparcia
- wzdęcia
- zmiany na skórze : trądzik, zmiany grudkowo-krostkowe, trudno gojące się lub stale odnawiające się )
- świąd, zaczerwienienie, łuszczenie się skóry
- zmiany pęcherzykowe na skórze
- kruchość paznokci i zmiana ich koloru ( w przypadku grzybicy stóp, dłoni)
- biały nalot na języku z rana, zbielenie błon śluzowych jamy ustnej
- uczucie zalegania, ciała obcego w gardle,
- częste odkrztuszanie,
- ból stawów,
- bóle głowy,
- inne infekcje (np. częste infekcje intymne u kobiet, częste przeziębienia)
Objawy te wstępują ponieważ bytujące mikroorganizmy, w tym przypadku grzyby stworzyły sobie idealne środowisko do życia. Ponadto, nie wiem czy o tym wiesz-grzyby wydzielają toksyny. Gdy nagromadzi się ich dużo, to odczuwamy wtedy tego skutki- są to np. bóle głowy, stawów czy inne objawy spośród wymienionych powyżej. Dlatego właśnie tak ważne jest aby jak najszybciej zdiagnozować nasz problem i zacząć leczenie.
Diagnozowanie grzybicy
W przypadku podejrzenia grzybicy wykonuje się:
- badania mikroskopowe (np. fragmenty paznokcia, włosów, „zeskrobiny” naskórka z twarzy)
- badania mikrobiologiczne (posiew)
- badania serologiczne (wykrywanie antygenów i przeciwciał z krwi)
- badania obrazowe, np. rentgen – w przypadku grzybic układowych
Obecnie wykonuje się różne badania w celu wykrycia grzybic układowych. Warto się poradzić lekarza/dietetyka jakie badanie będzie najskuteczniejsze w naszym przypadku. Szczególnie, iż te badania nie należą do najtańszych. Takim badaniem w przypadku wykrycia grzybicy jest np. badanie antygenu krążącego w krwi lub d-arabinitol z moczu.
Leczenie i profilaktyka grzybic
Leczenie przeciwgrzybicze wymaga cierpliwości – nie można go przerwać zbyt wcześnie. Choć objawy choroby mogą ustąpić dość szybko, grzyby długo pozostają na skórze czy w organizmie i po odstawieniu leków, nieprzestrzeganiu odpowiedniej diety, znów zaczynają się mnożyć. Bardzo istotne jest też uniemożliwienie ponownego zakażenia się grzybami.
Właśnie dlatego od samego początku warto połączyć leczenie z profilaktyką.
1. Dietoterapia
W przypadku leczenia grzybic dieta ma kluczowe znaczenie. Przede wszystkim, trzeba tutaj wyeliminować wszelkie źródła cukru (włącznie z miodem, cukrem trzcinowym, syropami słodzonymi, np. klonowym, z agawy)
Produkty zakazane:
-cukier (biały, brązowy, miód, dżem, czekolada, cukierki, ciasta, torty, słodkie pieczywo, drożdżowe bułki i ciasta, soki i napoje słodkie i gazowane, budynie, galaretki)
-produkty z białej mąki (białe pieczywo, chleb tostowy, chleb z mąki mieszanej, makarony, naleśniki, pierogi, większość wędlin, zupy w proszku)
–drożdże i wszelkie produkty zawierające drożdże (np. pizza,piwo)
-alkohol (np.słodkie, półsłodkie wina, piwo)
-mocna kawa, mocna herbata
-biały ryż
-słodkie owoce (banany, winogrona, pomarańcze, mandarynki, brzoskwinie, morele, śliwki, gruszki, owoce suszone, kompoty)
-sery pleśniowe, białe i żółte
-mleko, śmietana(mleko i jego przetwory zawierają cukier!)
-majonez, ketchup, produkty fermentowane (np. sos sojowy)
-soki w kartonach i butelkach
-przyprawy wieloskładnikowe (np. vegeta)
-dania gotowe przyrządzane metodami przemysłowymi
–artykuły spożywcze wysokoprzetworzone, konserwy, pasztety, parówki
Unikaj jedzenia smażonego! Gotuj na parze, duś lub piecz w folii.
Unikaj również ostrych przypraw, takich jak: chili, tabasco,papryka ostra, curry. Dodatkowo obciążą układ pokarmowy.
Produkty dozwolone
-ziemniaki ( na początku leczenia nie są wskazane, dopiero później)
-kasze (oprócz kasz pszennych, np. gryczana, jaglana)
-płatki owsiane, kukurydza
-pieczywo (żytnie, orkiszowe na zakwasie, ryżowe)
-ryż ciemny (niełuskany)
-kwaśne owoce (jabłka, grejpfruty, kiwi)
– ogórki kiszone, oliwki zielone
-produkty mleczne (najlepiej jogurt naturalny z żywymi kulturami bakterii: dopuszcza się dopiero w drugiej fazie diety i tylko wtedy gdy nie jest to alergen)
-jajka (o ile nie są alergenem)
-oliwa z oliwek, olej z pestek dyni
-napoje (woda niegazowana, herbata najlepiej ziołowa lub czarna niesłodzona, soki naturalne, wyciskane z warzyw lub kwaśnych owoców)
-warzywa
-ryby, mięso (oprócz wieprzowiny), wędliny drobiowe lub wołowe
-ziarna dyni, słonecznika, siemienia lnianego
Zioła i przyprawy o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym, po które warto sięgać:
tymianek, oregano, czarnuszka, kminek, macierzanka, koper, mięta, imbir, goździki
2. Suplementacja
W suplementacji dążymy do wsparcia odporności organizmu, działania przeciwzapalnego i przeciwgrzybiczego. Oto kilka produktów o takim działaniu.
Aloes
Pisałam już o tym ile pozytywnych korzyści daje nam picie aloesu.Przede wszystkim to co jest nam niezbędne w leczeniu i profilaktyce grzybic to poprawa odporności organizmu oraz działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i bakteriobójcze. Aloes sprawdzi się tutaj rewelacyjnie. Dodatkowo aloes poprawi pracę naszego układu pokarmowego, wpłynie na wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu, oczyści jelita z resztek pokarmowych a także pomoże nam w oczyszczaniu nerek, wątroby i poprawi wygląd skóry.
Probiotyki
Nieocenioną pomocą w zwalczaniu grzybicy mają probiotyki. Wspierają pracę układu odpornościowego oraz przeciwdziałają namnażaniu się grzybów. Wiesz, że 80 % odporności pochodzi z jelit? To sporo prawda? Zaburzenia mikrobioty jelitowej znacznie osłabiają naszą odporność. Przy wyborze probiotyku szczególną uwagę warto zwrócić na takie szczepy jak:
Lactobacillus helveticus, Lactobacillus rhamnosus
Bifidobacterium breve, Bifidobacterium longum
Szczepy te wykazują korzystny wpływ w leczeniu grzybic.
Olej z czarnuszki
Jeśli nie znasz jeszcze tego oleju to zachęcam Cię do zapoznania się z jego właściwościami. Olej ten ma fantastyczne działanie! Doskonale wspiera odporność, sprawdza się jako środek wspomagający leczenie alergii, astmy. Działa ochronnie na żołądek, wątrobę i drogi żółciowe. Ponadto poprawia wygląd cery, włosów, paznokci (szczególnie rewelacyjnie może się tutaj sprawdzić w przypadku grzybicy skóry, paznokci!) Mało tego – pity regularnie wpływa łagodząco na bóle miesiączkowe oraz wspomaga w problemach z hormonami (niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto). Jedyną jego wadą jest smak: gorzki, cierpki, mocny, umówmy się – nie jest smaczny. Mimo wszystko jest warty picia! Ma rewelacyjne działanie!
Czosnek
Czosnek to naturalny antybiotyk. Podnosi odporność, pomaga zwalczać infekcje, hamuje rozwój bakterii i niszczy pasożyty jelit. Wspomaga trawienie, działa antynowotworowo, obniża ciśnienie krwi a także chroni przed zawałem i udarem. Warto go włączyć na stałe do swojej diety.
Wit.B3
Niedobór witaminy B3 w organizmie może być powodem wielu dolegliwości i chorób. Większość z nich w ogóle nie jest przez nas łączona z niedoborem witamin. Niedobór niacyny (witaminy B3) może powodować zmiany skórne, przebarwienia, trądzik, owrzodzenia ust, przyczyniać się też do rozwoju grzybicy w organizmie. W przypadku grzybic warto sięgnąć po suplementację tej witaminy lub witamin z grupy B (tzw. B complex)
Wyciąg z pestek grejpfruta
Pestki grejpfruta mają silne działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Ze względu na zawartość przeciwutleniaczy i witaminy C , ekstrakt z nasion grejpfruta wzmacnia odporność organizmu. Wyciąg z pestek grejpfruta polecany jest w leczeniu grzybic (można go również zastosować zewnętrznie, bezpośrednio na skórę objętą grzybicą), lamblii, zapaleniu zatok, przy przeziębieniach. Niszczy oporne na działanie antybiotyku bakterie!
Olejek drzewa herbacianego, olejek z oregano
Olejek z drzewa herbacianego ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze. Olejek ten od dawna ma zastosowanie w leczeniu przeziębień, bólu gardła i infekcjach dróg oddechowych. Może być również stosowany miejscowo na zmiany trądzikowe, łupież i zmiany zapalne skóry.Ze względu na wysokie stężenie substancji aktywnych nie poleca się nakładania go na duże partie skóry, a jedynie miejscowo! Ważne też by olejek był naturalny. Powinien mieć krótki skład: tea tree 100%, bez substancji takich jak np. limonene, limonen czy parfum)
Olejek z oregano działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Wspiera walkę z pasożytami i drobnoustrojami poprzez zatrzymanie rozwoju drobnoustrojów i mikroorganizmów. Dodatkowo stosowanie olejku oregano zgodnie z zaleceniami zabezpiecza nas przed przeziębieniami oraz grypą wspomagając nasz układ immunologiczny. Olejek wspiera również pracę układu trawiennego. Bogaty jest w wiele cennych dla organizmu związków, takich jak: witaminy z grupy B, witamina C, witamina K oraz nieocenione dla zachowania zdrowia minerały: magnez, żelazo, potas, wapń czy cynk.
3. Higiena osobista
W celu profilaktyki i ograniczenia ryzyka rozwoju grzybic, bardzo ważne jest aby szczególną wagę przykładać do higieny osobistej.
- Ważne aby nie używać ręcznika po innej osobie. Warto mieć osobny ręcznik do twarzy i osobny do ciała.
- Istotne jest aby po kąpieli dokładnie wycierać ciało (w przestrzeniach międzypalcowych dłoni, stóp, okolicach intymnych)
- W przypadku grzybicy paznokci czy stóp po zakończeniu kuracji należy odkazić narzędzia do manicuru, wyrzucić stare gąbki, pumeksy, tarki do stóp.
- Dobrym pomysłem jest korzystanie ze swoich osobistych akcesoriów kuchennych (własny kubek, talerz, sztućce, szczególnie np. w pracy gdzie jest wspólna kuchnia i wspólne naczynia)
4. Odpoczynek i sen
Zawsze będę powtarzać, że odpoczynek, regeneracja i sen mają zbawienny wpływ na nasz organizm i wspomagają leczenie wszystkich chorób. W przypadku grzybicy nie może być inaczej. Odpoczynek i relaks niweluje stres, a to z kolei zmniejsza poziom hormonu stresu, działanie cytokin prozaplanych a co za tym idzie zaburzenie pracy całego organizmu. Sen przyczynia się w ogromnym stopniu do budowania naszej odporności przeciw wirusom, bakteriom i grzybom.
Profilaktyka żywieniowa grzybicy
Podsumowując aby zapobiegać pojawieniu się lub nawrotom grzybicy, należy jeść jak najmniej przetworzoną żywność, a nawet w ogóle zrezygnować z takich produktów jak :
- gotowe, pakowane słodycze, słodkie bułki, produkty z mąki pszennej,
- produkty konserwowe i marynowane– zawierają dużo soli, mogącej podrażniać przewód pokarmowy i odwadniać organizm,
- wędliny, pasztety, parówki – są to produkty wysoce przetworzone, często wzbogacone w dużą ilość konserwantów, nadmiernie obciążają przewód pokarmowy,
- sery pleśniowe,
- produkty sporządzane na bazie drożdży, np. pizza, drożdżówki, piwo, wino,
- ostre przyprawy, np. musztarda, ocet, chili, curry – podrażniają śluzówkę jelit,
- słodkie napoje i soki (szczególnie gdy zawierają syrop glukozowo-fruktozowy)
- mocna kawa, herbata, alkohol – odwadniają, podrażniają przewód pokarmowy i zmniejszają ilość wchłanianych witamin z grupy B.
Wskazane jest spożywanie warzyw, kiszonej kapusty, kiszonych ogórków, niektórych owoców, np. cytryn, żurawiny (nie słodzonej!), kwaśnych jabłek, jagód, malin, wiśni, kiwi, grejpfrutów oraz przetworów mlecznych, np. serów twarogowych, jogurtów, kefirów, chudego mięsa, tłustych ryb morskich (łosoś, makrela) jaj, pełnoziarnistych, nieoczyszczonych produktów zbożowych, olejów roślinnych (lniany, z pestek dyni, z czarnuszki) orzechów, nasion, ziół, wody mineralnej niegazowanej, herbat ziołowych.
Przestrzeganie dietoterapii znacznie zmniejszy ryzyko pojawienia się grzybicy, nawrotów choroby, a także wspomoże leczenie farmakologiczne.
Warto też dwa lub nawet raz w roku odrobaczyć się, szczególnie gdy mamy w domu zwierzęta.
Zachęcam Cię żeby jeść świadomie i dokonywać świadomych wyborów, szukać dobrych i wartościowych zamienników produktów w tym słodyczy! Uwierz – naprawdę można jeść zdrowo, różnorodnie i smacznie. Nie sztuka wciskać w siebie coś zdrowego bo „służy zdrowiu”.Kluczem jest mieć radość z jedzenia. Trzeba tylko znaleźć to co lubisz – jak ze wszystkim w życiu 🙂 Czy wiesz, że jeśli jesz coś z wyrzutami sumienia, to zjedzony pokarm wolniej i trudniej się trawi? Wszystko jest połączone (emocje=jedzenie=nastrój). Dlatego jeśli od czasu do czasu pozwolisz sobie na zjedzenie czegoś co nie jest zdrowe – nie zadręczaj się! Jesteśmy tylko ludźmi i mamy do tego prawo. Świat się nie zawali! 🙂
Twoje zdrowie jest w Twoich rękach!
Dbaj o siebie! <3
Źródło:
„Człowiek na bakterie” M.Kossobudzka, poradnikzdrowie.pl, medonet.pl